فارسی فصل اول درس اول: زنگ آفرینش

زنگ آفرینش

صبح یک روز نوبــــهاری بود

     روزی روزهای اول ســــــــــال

بچه ها در کلاس جنگل ســبز   

  جمع بودند دورهم، خوشحال

بچــــــه ها گرم گفت و گو بودند

    بــــاز هم در کلاس غوغا بود

هر یکی برگ کوچکی در دست 

 باز انگار، زنــــگ انشــــا بود 

تا معلم ز گرد راه رسید 

 گفت با چهره ای پر از خنده:

باز موضــــوع تازه ای داریم

    «آرزوی شـــــــما در آینده»

شبنم از روی برگ گل برخاست

 گفت: می خواهم آفتاب شوم

ذرّه ذرّه به آسمان بروم   

   ابر باشم، دوباره آب شوم 

دانــــــــــه آرام بر زمین غلتید

 رفت و انشای کوچکش را خواند  

گفت: باغی بزرگ خواهم شد

 تا ابد سبز سبز خواهم ماند

جوجه گنجشک گفت: می خواهم

   فارغ از سنگ بچه ها باشم

روی هر شاخه جیک جیک کنم 

  در دل آسمان، رها باشم

جوجۀ کوچک پرستو گفت:   

    کاش با باد رهسپـــار شوم

تا افق های دور، کوچ کنم  

  باز پیغمبر بهار شوم

جوجه های کبوتران گفتند:   

    کاش می شد کنار هم باشیم

توی گلدسته های یک گنبد   

  روز و شب، زائر حرم باشیم

زنگ تفریح را که زنجره زد   

باز هم در کلاس غوغا شد

هر یک از بچه ها به سویی رفت    

    و معلم دوباره تنــــــها شد

با خودش زیر لب، چنین می گفت: 

  آرزوهایتان چه رنگین است!

کاش روزی به کام خود برسید،  

  بچه ها آرزوی من این است!

قیصر امین پور

کلمات دشوار:

• غوغا = همهمه
• گرم چیزی شدن = سخت مشغول کاری شدن
• دلتنگ = ناراحت
• فارغ = راحت و آسوده
• افق = کرانه
• رهسپار شدن = همراه شدن
• زائر = زیارت کننده
• زنجره = سیرسیرک
• کام = آرزو

خودارزیابی:

1. چه کسانی در جنگل سبز ، آرزوهای خود را بیان کردند؟ شبنم، دانه، غنچه، جوجه گنجشک، جوجه پرستو، جوجه های کبوتر.
2. منظور شبنم از جملۀ «می خواهم آفتاب شوم»، چیست؟ به تعالی و کمال برسد، گرما بخش باشد، انرژی دهنده و رشد دهنده باشد.
3. اگر شما در جنگل سبز بودید چه آرزویی داشتید؟ می خواستم به عنوان یک درخت آرزو کنم که جنگل ها دیگر پر از زباله نشوند و نسوزند.

دانش زبانی:

زنگ تفریح را که زنجره زد                                             باز هم در کلاس غوغا شد

به بیت بالا توجه کنید! همون طور که متوجه شده اید، این بیت از بخش هایی تشکیل شده است، مثل: «باز هم در کلاس غوغا شد»

این بخش ها یک معنی کامل دارند. به این بخش ها جمله می گویند! ما از جمله ها برای انتقال پیام به شنونده یا خواننده در نوشته یا سخنمان استفاده میکنیم.

• نکته املایی:

1. تشخیص شکل صحیح حروف و درست نویسی خیلی مهم است!
2. هنگامی که داریم املا می نویسیم، باید از به کار گیری کلمات هم آوا به جای همدیگر پرهیز کنیم!

• تمرین:

1. واژه صحیح را با توجه به معنی در جاهای خالی قرار دهید.

              الف) مسلمانان دو ماه محرم و صفر را گرامی میدارند. (سفر، صفر)

              ب) هیچ کس او را نمی شناسد؛ او در اینجا غریب است. (قریب، غریب)

             2. با حروف زیر، چهار کلمه بنویسید که ارزش املایی داشته باشد.

       م، ح، ر، ز، ت، ی

                                           زحمت    حرم   رحم     تحریم

اندرز پدر:

یاد دارم که در ایّام طفولیت، متعبد و شب خیز بودم. شبی در خدمت پدر -رحمته الله علیه- نشسته بودم و همه شب، دیده بر هم نبسته(بودم) و مصحف عزیز بر کنار گرفته (بودم) و طایفه ای گرد ما خفته(بودند).

پدر را گفتم: از اینان، یکی سر بر نمی دارد که دوگانه ای بگذارد. چنان خواب غفلت برده اند که گویی نخفته اند که مرده اند.

گفت: جان پدر!(منادا) تو نیز اگر بخفتی، به از آن (است) که در پوستین خلق افتی.(کنایه از غیبت کردن)

گلستان، سعدی

• بخش های هایلایت شده جمله ها را نشان می دهند. (20 جمله)

کلمات دشوار:

ایام  دوران، روزها 

طفولیت کودکی

متعبد عبادت کننده

شب خیز شب زنده دار

شبی یک شب 

رحمته الله علیه  رحمت خدا بر او باد جمله معترضه (در بین - قرار می گیرد)

دیده چشم

مصحف کتاب آسمانی (در اینجا اشاره به قرآن دارد)

بر کنار گرفته در دست گرفته

یکی سر بر نمی دارد  یکی بیدار نمی شود

دوگانه نماز صبح

غفلت ناآگاهی، بی خبری

انیمیشنی درباره سعدی ببینید:

خودآزمایی